Maliye idaremizin siz sevgili mükelleflerinden bir talebi var sevgili okuyucular. Maliye idaresi derki; sevgili mükellef devletini nekadar sevdiğin önemli ölçülerinden biride mükellef olarak hak ve borçların bilmendir. Bu borçların en önemlisi vergi borcudur. Sevgili aşkım gel yılda bir kez hasbıhal edelim, kahvemizi içelim ve helâlaşalım. Sen kazandığın parayı temizle bence saha ve diğer vatandaşlara üreteceğim hizmetler içim muhannete el açmayayım finansmanını sağlam bir dosttan temin edeyim diyor.Bu fakir kulum Abdullah Ekinci’nin makalesini okuyun yanlış yola sapmayın, görevinizi layığı ile yapın. 

2-KİRA GELİRİ İFADESİNİN KAPSAMINA NELER GİRMEKTEDİR? 

Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde yazılı mal ve hakların (Arazi, bina, haklar, motorlu taşıtlar vs.) kiraya verilmesinden elde edilen gelirler "gayrimenkul sermaye iradı" olarak adlandırılırlar ve belli koşullarda gelir vergisine tabi tutulurlar. 

3-  KİRA GELİRİ SAHİPLERİNİN VERGİ MÜKELLEFİYETİ HANGİ HALLERDE DOĞAR? 

Gelir Vergisi Kanunu 70. maddesinde sayılan mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifa ve intifa hakkı sahipleri ile kiracıları tarafından kiraya verilmeleri sonucunda kira geliri elde etmeleri durumunda doğar. Elde edilen kira gelirleri “gayrimenkul sermaye iradı” olarak vergiye tabi tutulur.

4- KİRA GELİRİ ELDE RTME KOŞULU NEDİR? 

Mükelleflerce bir takvim yılı içinde o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak nakden veya aynen tahsil edilen kira bedelleri o yılda elde edilmiş gelir kabul edilecektir. Örneğin: 2008, 2009 ve 2010 yılları kira gelirleri topluca 2010 yılında tahsil edilirse; 2010 yılının geliri olarak dikkate alınacaktır.

Döviz cinsinden kiraya verme işlemlerinde tahsilâtın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak gayri safi hâsılat belirlenir. Borsada rayici yoksa Maliye Bakanlığı tarafından saptanan kur üzerinden Türk Lirası’na çevrilir.

Kiranın ayni olarak alınması halinde, tahsil edilen kiralar Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre emsal bedeli ile paraya çevrilir.  

5 - KİRA GELİRLERİNDE VERGİ TEVKİFATI 

Gayrimenkulleri işyeri olarak kiralayan kişi ve kuruluşlar, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılmış olup, sayılan gerçek ve tüzelkişiler yapmış oldukları ödemelerden vergi kesintisi yapmak zorundadır. GVK 94 maddesinde sayılan mükellefler şunlardır;

Kamu idare ve müesseseleri,

İktisadî kamu müesseseleri,

Sair kurumlar,

Ticaret şirketleri,

İş ortaklıkları,

Dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri,

Kooperatifler,

Yatırım fonu yönetenler,

Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı,

Zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler.

Kiracı olan bu kişi ve kuruluşlar, yaptıkları kira ödemelerinin brüt tutarı üzerinden  %20 oranında gelir vergisi kesintisi yapmak zorundadırlar. 

Bu vergi kesintisi, gelecek aylara veya yıllara ait olmak üzere peşin ödenen kira bedeli üzerinden de yapılacaktır. Örneğin: 3 aylık veya 2 yıllık işyeri kirası peşin tahsil edildiğinde, bu durumda peşin tahsil edilen kiranın tamamı vergi kesintisine tabi tutulacaktır.

Ancak, gayrimenkulü kiralayan mükellef basit usulde vergiye tabi ise; kira ödemesi üzerinden herhangi bir vergi kesintisi yapılmaz. Bu durumda gayrimenkulden elde edilen kira geliri yıllık beyanname ile beyan edilir.

Kiraya verilen gayrimenkulün hem mesken ve hem de işyeri olarak kullanılması halinde ise; kiralanan yerin tamamı veya bir kısmı işyeri olarak kullanıldığı sürece, kira bedelinin tamamı vergi kesintisine tabi olacaktır.

Diğer taraftan, 2010 takvim yılında elde edilen işyeri kira gelirlerinin brüt tutarının 22.000 TL’yi aşması halinde, yıllık beyanname verilecektir. Ancak, bu durumda daha önce kesinti yoluyla ödenen vergiler beyanname üzerinden mahsup edilecektir.  

6- KİMLER BEYANNAME VERECEK? 

Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükelleflerden; 

 Bir takvim yılı içinde elde ettiği mesken kira geliri, istisna tutarını 2.600-  Türk Lirasını aşanlar,

  İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, kira gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırını 20111 yılı için 22.000  Türk Lirasını aşanlar, 

Beyanname verme sınırı olan 22.000 Türk  Lirasını aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi tevkifatına tabi kira gelirleri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır. 

 Bir takvim yılı içinde elde ettiği, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iratları toplamı 900 Türk Lirası aşanlar,  

 Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler. 

7- HANGİ HALLERDE EMSAL KİRA BEDELİ ESASI UYGULANIR? 

Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, "emsal kira bedeli" esas alınır.

Buna göre;

1-                   Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması,

2-                   Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,

hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanacaktır. 

8-      HANGİ HALLERDE EMSAL KİRA BEDELİ ESASI UYGULANMAZ? 

Aşağıda belirtilen hallerde emsal kira bedeli esası uygulanmaz:

1-                   Boş kalan gayrimenkullerin korunması amacıyla bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,

2-                   Binaların mal sahiplerinin çocuklarının, anne ve babalarının veya kardeşlerinin ikâmetine tahsis edilmesi (Ancak, bu kimselerin ikâmetine birden fazla konut tahsis edilmişse bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz),

3-                   Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede oturması,

4-                   Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar. 

10-    EMSAL KİRA BEDELİ NASIL HESAPLANIR? 

Kiraya verilen bina ve arazilerde emsal kira bedeli, varsa yetkili özel makamlarca veya mahkemelerce saptanmış kira bedelidir. Böyle bir makam yoksa, o bina ya da arazi için kira takdiri veya tespiti yapılmamışsa; emsal kira bedeli, emlâk vergisi değerinin % 5'idir. Örneğin: bir kimse, emlak vergisi değeri 200.000 Türk lirası olan bir apartman dairesini arkadaşına kirasız (bedelsiz) olarak vermişse; kira geliri elde etmediği halde, emsal kira bedeli (200.000 x % 5)= 10.000 Türk Lirası olacaktır.

Bina veya arazi dışında kalan mal ve haklarda emsal kira bedeli, bunların maliyet bedelinin %10’udur. Bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanununun servetlerin değerlemesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin %10’udur. 

11- BEYANNAME NE ZAMAN VE NEREYE VERİLECEK? 

Mükellefler, 1 Ocak 2010 - 31 Aralık 2010 dönemine ait beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için 2011 yılının MART ayının 25 inci günü akşamına kadar beyannamelerini vereceklerdir. 

Beyanname, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilecektir. Mükellefler normal olarak ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi dairesine bağlıdırlar. Ancak bunun iki istisnası vardır:

1-Ölüm,

2 - Ülkenin terk edilmesi.

Ülkeyi terk edenler, yurt dışına çıkma tarihinden önceki 15 gün içinde beyanname vermek zorundadırlar. Ölüm halinde ise beyanname ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde mirasçılar tarafından verilir.

Beyanname verme süresinin son gününün tatil gününe rastlaması halinde, tatilden sonraki ilk iş günü akşamına kadar beyanname verilebilir. 

 Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler, Türkiye’de elde ettikleri gayrimenkul sermaye iradı gelirlerini gayrimenkulün bulunduğu yerin vergi dairesine vereceklerdir.

12-    VERGİ NE ZAMAN, NEREYE ÖDENECEK? 

 Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi MART ve TEMMUZ aylarında olmak üzere 2 eşit taksitte ödenecektir. 

 Hesaplanan vergi aşağıdaki yerlere ödenebilir: 

Mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine,  

Bağlı olunan vergi dairesinin bulunduğu yerin belediye sınırları dışındaki vergi dairelerine,tahsile yetkili banka şubelerine ödenir. 

13-    KİRA GELİRİ ELDE EDİLDİĞİ HALDE BEYANNAME VERİLMEZ VEYA EKSİK BEYAN EDİLİRSE NE OLUR? 

 Konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez  veya eksik beyan edilirse, 2.600 Türk Liralık  istisnadan yararlanılamaz. 

 Beyan edilmesi gereken kira gelirinin bildirilmemesi halinde, mükellef adına iki kat I’inci derece usulsüzlük cezası kesilir ve gelir takdir komisyonunca takdir edilir. 

Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi ile vergi ziyaı cezası hesaplanır. Ayrıca gecikilen her ay için gecikme faizi talep edilir. 

Bu şekilde tahakkuk eden vergi, ceza ve gecikme faizinin tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi zorunludur. Ödenmediği takdirde, vergi dairesince ayrıca her ay için (Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir.) ayrı ayrı gecikme zammı hesaplanmak suretiyle cebren  tahsil yoluna gidilir. 

Geçmiş takvim yıllarına ait kira gelirlerini ilgili beyan döneminde hiç beyan etmeyen veya eksik beyan eden kira geliri sahibinin bu gelirlerini, Vergi Usul Kanunu’nda yer alan Pişmanlık ve Islah hükümlerinden yararlanarak beyan etmeleri mümkündür. Kira gelirlerini pişmanlık yoluyla beyan eden mükellefler istisnadan yararlanacak ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir. Bu mükellefler hakkında sadece pişmanlık zammı uygulanacaktır. 

14-    KİRA GELİRİNDEN İNDİRİLEBİLECEK GİDERLER 

Gayrimenkul sermaye iradında safi iradın saptanması için, kira gelirlerinden indirilecek giderler konusunda seçilebilecek iki yöntem vardır. 

Gerçek Gider Yöntemi

Götürü Gider Yöntemi 

Götürü veya gerçek gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların tümü için yapılır. Bunlardan bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için götürü gider  yöntemi seçilemez.  

15-    GERÇEK GİDER YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİ DURUMUNDA İNDİRİLECEK GİDERLER NELERDİR? 

 Gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda; 

1- Kiraya veren tarafından, kiraya verilen gayrimenkul için ödenen; aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, 

2- Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün önemi ile mütenasip olan idare giderleri, 

3- Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri, 

4- Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i (iktisap bedelinin % 5’i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanacak, indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır 

5- Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen, emlak vergisi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya veren tarafından belediyelere ödenen harcamalara katılma payları,  

6- Amortismanlar, 

7- Kiraya veren tarafından, kiraya verilen gayrimenkul için yapılan onarım giderleri ile bakım ve idame giderleri , 

8- Kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler,  

9- Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kirayla oturdukları konut veya lojmanların kira bedeli,

10- Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar, 

brüt kira tutarından indirilir. 

Ancak, bu giderlerin vergiden istisna edilen tutara isabet eden kısmı indirilemez. Vergiye tabi hasılata isabet eden yani indirilebilecek gider kısmı aşağıdaki formül kullanılarak bulunacaktır. 

Vergiye Tabi Hasılat x Toplam Gider

               Toplam Hasılat 

16-GÖTÜRÜ GİDER YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİ DURUMUNDA GİDER İNDİRİMİ NASIL YAPILIR? 

Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, (hakları kiraya verenler hariç) kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra kalan tutarın % 25’i oranındaki götürü gideri gerçek giderlere karşılık olmak üzere indirebilirler. 

Ancak, bu usulü seçen mükellefler iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemezler. 

17-    KİRA GELİRLERİNE İSTİSNA NASIL UYGULANACAK? 

Sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden elde edilen gelirler için istisna uygulaması söz konusudur. Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak için 2.600 Türk Liralık istisna ayrı ayrı uygulanacaktır. Mirasın paylaşılmamış olması halinde de her bir mirasçı istisnadan ayrı ayrı yararlanacaktır.

Bir mükellefin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde, istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır.  

18-    KİRA GELİRLERİNE UYGULANACAK DİĞER İNDİRİMLER NELERDİR? 

Kira geliri elde eden gayrimenkul sermaye iradı sahibi mükellefler, Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinde yer alan ve aşağıda özetlenen bağış ve yardımlar ile harcamalarının tamamını veya belli bir tutarını verdikleri beyanname üzerinde safi iratlarından indirim konusu yapabileceklerdir. İndirimlerin hesaplanmasıyla ilgili olarak 6 numaralı örnek verilmiştir. 

1- Şahıs ve Bireysel Emeklilik Sigorta Primleri 

Beyan edilen gelirin (safi iradın) %10’unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için beyan edilen gelirin %5’ini) ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla, mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları, (Sigortanın veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye’de kain ve merkezi Türkiye’de bulunan bir sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş, prim ve katkı payı tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması gerekir. Ayrıca, prim ve katkı tutarları gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olmalı ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması sırasında indirilmemiş olmalıdır.) 

2- Eğitim ve Sağlık Harcamaları  

Beyan edilen gelirin (safi iradın) % 10'unu aşmaması, Türkiye'de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları. 

3- Okul, Yurt ve Sağlık Tesisleri İçin Yapılan Bağış ve Yardımlar 

Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı. 

4- Diğer Bağış ve Yardımlar

1 - Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilen gelirin (safi iradın) % 5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar. 

2 - Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen kültür ve sanat faaliyetleri, kültürel varlıkların korunması, yapımı, onarımı vb. ilişkin olarak Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi çerçevesinde yapılan her türlü bağış ve yardımların tamamı. 

3 - Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığıyla makbuz mukabili yapılan aynî veya nakdî bağışların tamamı. 

19-    GAYRİMENKUL SERMAYE İRADINDA ZARAR DOĞMASI HALİ 

Gayrimenkul sermaye iradına konu olan sermayenin kendisinde meydana gelen eksilmeler zarar sayılmaz ve iradın gayrisafi miktarının tespitinde gider olarak kabul edilmezler. 

Gayrimenkul sermaye iradının gider indirim hesabında gider fazlalığı dolayısıyla doğan zararlar, gelecek yıllarda elde edilen kira gelirinden gider olarak düşülebilir. Ancak, sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut veya lojmanların kira bedelini indirim konusu yapması durumunda, zarar doğması halinde, bu zararın gelecek yıllarda elde edilen gayrimenkul sermaye iradından indirim konusu yapılması söz konusu değildir. 

20-    2010 TAKVİM YILI GELİRLERİNE UYGULANACAK VERGİ TARİFESİ  

 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN DOLDURULMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

 Beyanname ve gelir elde edilen gayrimenkul sayısının beşten fazla olması halinde kullanılacak ek föy;

Birer örnek doldurulacaktır.

Mavi veya siyah tükenmez kalem kullanılarak BÜYÜK MATBAA HARFLERİ ile doldurulacaktır.

Kurşun kalem kesinlikle kullanılmayacaktır.

Her kutuya bir harf veya rakam yazılacaktır.

Silinti ve kazıntı yapılmayacak, beyanname ve ek föy katlanmayacak ve buruşturulmayacak, okunaklı olarak düzenlenmesine özen gösterilecektir.

Rakamlar arasına herhangi bir işaret konulmayacaktır. BİLGİLER İLGİLİ ALANA SIĞDIĞI KADAR YAZILACAKTIR.

Sayısal ifadeler romen rakamı ile yazılmayacaktır.

Alfabetik karakterler sola, sayısal karakterler sağa   yanaşık olarak yazılacaktır.

Kelimeler arasında bir karakter boşluk bırakılacaktır.

Noktalama işaretinden sonra boşluk bırakılmayacaktır.

1- 4 No.lu alanlara kimlik bilgileri, nüfus cüzdanında  yazılı olduğu şekilde ve kısaltmadan aynen yazılacaktır. Kimlik bilgilerinin ayrılan alana sığmaması durumunda,  isimler sığdığı kadarıyla yazılacaktır.

5 No.lu doğum yeri alanına, İLÇE ADI YAZILACAKTIR. İLÇENİN AYRI BİR ADI YOKSA İL ADI YAZILACAKTIR. KÖY VE BUCAK İSMİ YAZILMAYACAKTIR.

6 No.lu adres alanına mahalle, cadde / sokak bilgileri yazılacak ve POSTA KODU muhakkak belirtilecektir. Varsa telefon numarası alan kodu ile birlikte yazılacaktır. Adres bilgileri açık bir şekilde alanlara sığıyorsa kısaltma yapmadan yazılacaktır. Alanlara sığmaması halinde anlaşılır kısaltmalar yapılabilir.

7 No.lu alanda doğum tarihi gün, ay ve yıl olarak   belirtilecektir.

8 No.lu mesleği alanına mükellefin esas uğraş konusu  yazılacaktır. Birden fazla meslekle uğraş söz konusu ise ağırlıklı olan yazılacaktır.

9 No.lu uyruğu alanına, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olanlar T.C. rumuzunu, başka ülke tabiyetinde olanlar ise ülkelerinin Uluslararası Trafik Kodunu yazacaklardır.

Gerçek Gider Yöntemini seçen mükelleflerin, yaptıkları giderlerle ilgili vesikaları 5 yıl süresince saklamaları ve vergi dairesince istenilmesi halinde ibraz etmeleri gerekmektedir. Ancak, söz konusu vesikalar beyannameye eklenmeyecektir. 

ÖRNEK: 1

Bay Kadir İyigün , 2010 takvim yılında; tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 20.000 TL işyeri kira geliri, 50.000 TL mevduat faizi ve konut olarak kiraya verdiği dairesinden 2.500 TL kira geliri elde etmiştir. 

İşyeri kira geliri (brüt)…………………………….…………………….20.000 TL

Konut kira geliri …………………………………………………............2.000 TL

Mevduat faizi ………………………………………..…………………50.000 TL

Tevkif yoluyla vergilendirilen mevduat faizi geliri tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir.

Konut kira gelirinden 2.600 TL’lik istisna düşülecek olup, kalan tutar beyan edilecektir. Örnekte, istisna haddinin altında gelir elde edildiğinden beyan edilmeyecektir.

Tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş, işyeri kira geliri 22.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. 

ÖRNEK: 2 

Bayan Kübra Ekinci, İstanbul’da bulunan dairesini konut olarak kiraya vermesi sonucu, 2010 takvim yılında 7.600 TL kira geliri elde etmiştir.  

Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir. 

Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. 

Gayrisafi İrat Toplamı…………………………….……………………...7.600 TL

Vergiden İstisna Tutar…………………………………………………....2.600 TL

Kalan (7.300 – 2.300)……………………………....................................5.000 TL

% 25 Götürü Gider (5.000 x % 25)………………………………………1.250 TL

Vergiye Tabi Gelir (5.000-1.250)………………………………………..3.750 TL

Hesaplanan Gelir Vergisi (*)………………………………………...…….562,5 TL

Ödenecek Gelir Vergisi……………………………………………………562,5 TL

 ÖRNEK: 3 

Bayan Melike Nazlı Ekinci , Erzurum’da bulunan dairesini konut olarak kiraya vermesi sonucu, 2010 yılında 12.600 TL kira geliri elde etmiştir. 

Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, gerçek gider yöntemini seçmiş olup, bu konut ile ilgili gerçek giderleri toplamı 6.000 TL’dir. 

(Gerçek gider usulünü seçen mükellefler, vergiden istisna edilen kısma isabet eden giderleri hasılatlarından gider olarak indiremeyecekler, sadece vergiye tabi hasılata isabet eden giderleri indirebileceklerdir. Bunun için toplam gider tutarından vergiye tabi hasılata isabet eden kısmının hesaplanması gerekir. Vergiye tabi hasılata isabet eden gider aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.)

                                                        Vergiye Tabi Hasılat x Toplam Gider

                                                                        Toplam Hasılat 

10.000 TL x6.000 TL  ₌ 4.761,9 TL

12.600 TL 

Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. 

Gayrisafi İrat Toplamı…………………………………………………..12.600 TL

Vergiden İstisna Tutar…………………………………………….……...2.600 TL

Kalan (12.300 – 2.300)..…………………………………….……..…...10.000 TL

İndirilebilecek Gerçek Gider Tutarı….…..……………………………...4.761,9 TL

Vergiye Tabi Gelir (10.000-4.761,9) …………………..………..….…….5.238.1 TL

Hesaplanan Gelir Vergisi …..…………………………………...………..785,71 TL

Ödenecek Gelir Vergisi…………………………………………...………785,71 TL 

ÖRNEK: 4 

Bayan Esra Gencel Ekinci, afyon’da bulunan dairesini konut olarak kiraya vermesi sonucu, 2010 yılında 20.600- TL, işyeri olarak kiraya verdiği daireden ise 25.000 TL brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedelleri üzerinden 5.000 TL tevkifat yapılmıştır. 

Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir. 

Mesken kirası gelirinin istisna haddini aşan kısmı ile tevkifata tabi tutulan işyeri kirasının toplamı 22.000 Türk LirasıSInı aştığından, mesken ve işyeri kira gelirleri birlikte beyan edilecek olup, buna ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. 

Gayri Safi İrat Toplamı………………………………………………… .45.600     TL

Vergiden İstisna Tutar…………………………………………………….2.600      TL

Kalan (45.600-2.600)…………………………………………………….43.000     TL

% 25 Götürü Gider (43.000 x % 25)………………………………………10.750   TL

Vergiye Tabi Gelir (43.000-10.750)………………………………………32.250     TL

Hesaplanan Gelir Vergisi .….………………………………………….     6.010      TL

Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler……………………...………………….5.000     TL

Ödenecek Gelir Vergisi……………………………………………………1.010.   TL

ÖRNEK: 5 

Bay Kazım Gencel ve eşi Elveda Gencel 1/2 hissesine sahip oldukları, Yalova’da bulunan dairelerini konut olarak kiraya vermeleri sonucu, 2010 yılında 10.600 TL kira geliri elde etmişlerdir. 

Ayrıca, Bayan Elveda Gencel  2010 takvim yılında işyeri olarak kiraya verdiği gayrimenkulden ise 15.000 TL brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedeli üzerinden 3.000 TL gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır. 

Her iki mükellef de, götürü gider yöntemini seçmiştir. 

Mükelleflerin kira gelirlerine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. 

Bayan Elveda Gencel ’in Beyanı:  

Bayan Elveda Gencel ‘in gelir vergisi tevkifatına tabi tutulan iş yeri kira geliri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alındığında, 22.000 TL’yi aşmadığından, iş yeri kira geliri beyannameye dahil edilmeyecek olup, sadece hissesine düşen (10.600 x 1/2 =) 5.300 TL mesken kira geliri beyan edilecektir. 

Gayri Safi İrat Toplamı………………………………………………….5.300 TL

Vergiden İstisna Tutar…………………………………………………..2.600 TL

Kalan (5.300-2.600)……………………………………………………..2.700 TL

% 25 Götürü Gider (2.700 x % 25)………………………………………..675 TL

Vergiye Tabi Gelir (2.700-675)……………………………………….…2.2025 TL

Hesaplanan Gelir Vergisi ……………………………………..……….. 303.75 TL

Ödenecek Gelir Vergisi……………………..……………………….…….303.75- TL 

Bay Emre BALCI’nın Beyanı : 

Bay Emre BALCI’nın geliri sadece konut olarak kiraya verilen daireden hissesine düşen kira geliri olan 5.300 TL’dir. Bu tutar, istisna tutarını aştığından, mükellef kira gelirini beyan edecek ve istisnadan yararlanacaktır.

Gayri Safi İrat Toplamı………………………………………………….5.300 TL

Vergiden İstisna Tutar…………………………………………………...2.300 TL

Kalan (5.300-2.300)……………………………………………………..3.000 TL

% 25 Götürü Gider (3.000 x % 25)………………………………………..750 TL

Vergiye Tabi Gelir (3.000-750)……………………………………….…2.250 TL

Hesaplanan Gelir Vergisi (*)……………………………………..………..337,5 TL

Ödenecek Gelir Vergisi……………………..……………………….…….337,5 TL 

Beyanname Üzerinden Hesaplanan Gelir Vergisi Mart ve Temmuz Aylarında Olmak Üzere İki Eşit Taksitte Ödenecektir. 

Sadece kira geliri elde eden 60 yaş üzeri mükellefler ile özürlü mükelleflerden yaşlılığı, sakatlığı veya hastalığı nedeniyle vergi dairesine gelemeyecek durumda olanlar alo maliye 189 numaralı telefona ismini ve adresini bildirmeleri halinde adreslerine gidilerek beyannameleri alınarak işlemleri yapılacaktır.

SMMM Abdullah Ekinci
Abdullahekinci25@gmail.com
muhasebenet.net